We gebruikten informatie van Kassa, Radar en wetenschappelijke bronnen over dit onderwerp. Onderaan dit artikel vind je verwijzingen naar deze bronnen. Ook hebben we de producten getest. Hieronder vind je onze aanbevelingen.

Hoe werkt een warmtepomp?

In dit artikel gaan we je uitleggen hoe een warmtepomp precies werkt en wat je allemaal met een warmtepomp kan. De mogelijkheden zijn namelijk groot. Op het eerste gezicht lijkt een warmtepomp misschien iets heel complex en moeilijks, maar als we het stap voor stap voor je beschrijven, zul je merken dat er logica inzit. Misschien wil jij er ook wel één in huis.

Een warmtepomp verwarmt

Een warmtepomp zorgt voor verhitting aan de hand van bepaalde natuurkundige principes. Er wordt onder andere gebruik gemaakt van verdamping (van vloeistof naar gas) en van condenseren (van gas terug naar vloeistof). Vloeistof wordt verdampt. Hiermee neemt de warmtepomp hitte op. Als de vloeistof weer condenseert (vloeistof wordt), komt de hitte vrij.

Waar komt de energie vandaan?

Een warmtepomp haalt zijn energie uit de buitenlucht. De buitenlucht is zijn bron. De energie wordt van buitenaf gepompt tot binnenin het apparaat waar de verwarming plaatsvindt. Vervolgens wordt de ruimte verplaatst naar een ruimte. Dit heet de afgifte. Kortom: er wordt lucht van buiten gebruikt om de kamers in jouw woning te verhitten.

Hoe ziet het verwarmingsproces er uit?

Het buitendeel van de van de warmtepomp wordt de bronzijde genoemd. Het binnendeel is de afgiftezijde. Hiertussen stroomt een zogenaamd “koudemiddel”. Het koudemiddel stroomt rond dankzij een compressor. Deze compressor bevindt zich in het buitendeel. De warmte wordt van een lagere naar een hogere temperatuur gebracht en dient zo als een verwarming.

Wat doet het koudemiddel?

Het koudemiddel zorgt ervoor dat warmte aan de buitenlucht wordt onttrokken. Het middel verdampt al bij een vrij lage temperatuur. Hierdoor zal een warmtepomp op bij heel lage buitentemperaturen warmte uit de buitenlucht kunnen opnemen en binnen verspreiden. Het koudemiddel verdampt bij lage druk. Het gas van het koudemiddel wordt in een gesloten systeem rondgepompt. Door de druk te verhogen, zal het warme gas worden gecondenseerd.

Waar gaat de warmte naartoe?

De warmte die door condensatie plaatsvindt, wordt vervolgens afgegeven aan de lucht, of juist aan een watercircuit. Dat betekent dat je zowel kamers in je woning kan verwarmen, als het water dat uit de kraan komt. Met behulp van de warmtepomp neem je dus een warme douche.

Wat als de warmte is afgegeven?

Na het afgeven van de warmte, zal de druk in de condensor weer worden verlaagd. Dit houdt in dat het koudemiddel weer condenseert (van gas naar vloeistof gaat). Het proces wordt nu herhaald: het koudemiddel gaat als vloeistof naar het buitendeel en haalt opnieuw energie uit de buitenlucht. Je kunt dus wel stellen dat het koudemiddel een echt bezig bijtje is.

Onderdelen van een warmtepomp

Een warmtepomp bestaat altijd uit verschillende onderdelen. In ieder geval is er altijd sprake van een buitendeel, een binnendeel en een condensor. Het buitendeel haalt warmte binnen en geeft dit af aan het binnendeel in de woning. Zo worden de lucht en het water verwarmd. Het buitendeel van de warmtepomp kan op verschillende plekken worden aangebracht rond je huis. De meest voorkomende installaties zijn op het dak, op de grond, of juist aan de gevel.

Rol van de boiler

De boiler slaat het warme tapwater op. Je kunt de boiler gemakkelijk integreren, of te wel: koppelen met het binnendeel van de warmtepomp. De boiler zorgt ervoor dat de warmte uit het de warmtepomp verplaatst wordt naar de waterleidingen en de verwarmingsunits in je huis. Het verwarmingssysteem slaat het verwarmingswater op in een buffervat, zodat je altijd genoeg warmte in huis hebt voor bijvoorbeeld het nemen van een hete douche.

De warmteopwekking is energie-efficiënt

De warmtepomp haalt de energie voor verwarming in feite gratis uit de buitenlucht. Deze hoeft alleen maar te worden rondgepompt met behulp van een koudemiddel om je woning mee te verwarmen. Je betaalt alleen de energie die nodig is voor het oppompen van dit koudemiddel. Van het gehele geleverde vermogen is dit maar ongeveer een kwart. Dat houdt in dat je kunt verwarmen met heel hoge rendementen waar je maar weinig voor betaalt.

kijk goed naar het COP cijfer

Zie je de lettercombinatie COP, denk dan niet aan der politie, maar aan de Engelse afkorting voor Coëfficiënt of Performance. Dit wordt uitgedrukt in een percentage: hoe hoger, hoe beter.

Verschillende soorten warmtepompen

Nu denk je misschien dat er maar één soort warmtepomp op de markt is, maar dat is dus niet waar. Er zijn meerdere modellen. Je kunt kiezen voor een volledig elektrische warmtepomp of voor de hybridepomp. Ook is het belangrijk om te vermelden dat een warmtepomp alleen optimaal werkt als een woning goed geïsoleerd is. In een woning die minder goed geïsoleerd is, zal het rendement logischerwijs dus ook minder goed zijn.

De lucht- en water warmtepomp

Deze vorm van waterpomp haalt de warmte met behulp van een buitendeel uit de buitenlucht, zoals we hierboven hebben verteld. De warmte wordt via het koudemiddel verplaatst en komt in het binnendeel terecht. Hier wordt de warmte via het koudemiddel aan het verwarmingssysteem (het water) overgegeven. Meestal zijn dit model hybride warmtepompen.

De water- en water warmtepomp

Deze vorm van warmtepomp haalt zijn warmte uit het grondwater. Er worden twee putten geboord voor de warmtepompen. Uit de ene put komt de warmte omhoog en via de andere gaat het koele water weer naar beneden. Grondwater is altijd warmer dan water aan de oppervlakte. Dat heeft ermee te maken dat het water dichter bij de kern van de aarde zit. Binnenin de aarde is het uiteraard heet. Een nadeel is dat boren naar water erg duur is.

Wie maken er van een water- en water warmtepomp gebruik?

Omdat het zo duur is om naar water te boren en je hier een vergunning voor nodig hebt, wordt dit bijna niet door particulieren gedaan. Je vindt water- en water warmtepompen daarom vrijwel alleen in bedrijfspanden. Voor zo’n groot pand is de investering stukken voordeliger.

Of kies voor de bodem en water warmtepomp

Een bodem en waterpomp haalt zijn warmte direct uit de bodem. Dit gebeurt met behulp van buizen die met een vloeistof zijn gevoeld. In de meeste gevallen gaat er een verticale buis de grond in. Soms worde er ook gebruik gemaakt van een horizontaal buizenstelsel. Zo’n horizontaal stelsel zit nooit zo heel diep onder de grond. Deze buizen zijn met een vloeistof gevuld. Ook bodem waterpompen zijn duur. Wel geven ze het hoogste rendement van alle pompen.

Wat is dan een lucht en lucht warmtepomp?

Een lucht en lucht warmtepomp is een hybride warmtepomp die werkt aan de hand van ventilatielucht. Dit model kan alleen worden gebruikt als je in je woning mechanische ventilatie hebt. Een nadeel van deze vorm van warmtepomp is dat hij niet in aanmerking komt voor subsidie.

Welke onderdelen vind je in een warmtepomp?

Een warmtepomp werkt aan de hand van verschillende componenten, die met elkaar samenwerken.

  • De compressor – het onderdeel in de warmtepomp dat elektriciteit gebruikt en ervoor zorgt dat het koudemiddel onder druk kan worden rondgepompt.


  • De verdamper – warmte wordt in het lage druk circuit van de pomp uit een bron onttrokken. Deze bron kan van alles zijn (de buitenlucht, maar ook de grond). Het koudemiddel wordt aan de kook gebracht en komt te verdampen. In het gas van het koudemiddel zit de warmte opgeslagen die vervolgens vervoerd wordt door de warmtepomp.


  • De condensor – in dit deel van de warmtepomp is de druk erg hoog. Hier wordt het koudemiddel gecondenseerd (van gas omgezet in water), nadat het eerst in gas was omgezet. Het gevolg is dat de toegevoerde warmte vrijkom. Deze warmte wordt door het water in de woning opgenomen en zo verwarm je zowel de verwarming als het kraanwater.


  • Er is ook nog zoiets als een expansieventiel. Dit is een vernauwing binnenin de pomp die elektronisch kan worden afgesteld. Hiermee kun je de druk verlagen als deze te hoog wordt.

Hoe en waar wordt een warmtepomp toegepast?

De warmtepomp wordt gezien als het duurzame alternatief van een traditionele Cv-ketel. Een warmtepomp heeft dan ook verschillende voordelen ten opzichte van een Cv-ketel. Je moet onder meer denken aan een lagere energierekening, maar ook minder CO2 uitstoot. Je kunt een warmtepomp ook combineren met zonnepanelen of groene stroom, waarmee je fossiele brandstoffen helemaal uitsluit. Je kunt de elektriciteit van de pomp zelf opwekken met panelen.

Waar kom je allemaal warmtepompen tegen?

Je kunt een warmtepomp op tal van plekken tegenkomen. Denk onder meer aan:


  • Woningen zijn natuurlijk het meest voor de hand liggend


  • Verder vind je ze in de industrie en fabrieken


  • In datacentra


  • Bij de Facilitaire dienst


  • Maar ook in de horeca


  • Kantoren natuurlijk


  • Bij retailzaken


  • In gezondheidscentra: denk aan ziekenhuizen, maar ook laboratoria


  • In de logistiek en groothandel sector


  • In zwembaden en sportscholen.

Welke eigenschappen heeft een warmtepomp?

Een warmtepomp is qua formaat ongeveer even groot als een ouderwetse vloerketel. Je kunt een “pure” warmtepomp aanschaffen, maar ook een hybridemodel. In een hybride model combineer je verwarmingsketel met warmtepomp. De hybride variant gaat steeds op zoek naar wat de meest zuinige functie is. Het fijne van een warmtepomp is dat deze ook bij lage temperaturen goed werkt. Wel heb je een goed geïsoleerde woning voor optimaal effect.

Hoe zit het met subsidies?

De warmtepomp wordt gezien als groen alternatief van de Cv-ketel. De overheid probeert duurzame energie zoveel mogelijk te stimuleren en zal CO2-uitstoot proberen tegen te gaan. Zowel particulieren (jij als woningbezitter) als zakelijke klanten, zoals bedrijven, kunnen voor een subsidie in aanmerking komen. De subsidie in kwestie is de ISDE: Investering Subsidie Duurzame Energie. Deze subsidie is er sinds 2013 en is opgenomen in het Energieakkoord van 2013.

YouTube video: zo werkt een waterpomp

  • Vaillant brengt in beeld hoe een waterpomp werkt:
  • Ook het YouTube kanaal Nathan brengt met een mooie animatie in beeld hoe een waterpomp precies werkt:
  • Of bekijk de eenvoudige video van Rik Altena:

Gebruikte bronnen: werking van een waterpomp

Lees ook onze tips over deze aanverwante onderwerpen

Succes!